Bilgi Android Terimler Sözlüğü

[ByMotsan]

Android Terimler Sözlüğü

Android Nedir?


Android mobil cihazlar için, Google ve Open Handset Allience tarafından geliştirilen Linux tabanlı ve açık kaynak kodlu bir işletim sistemidir.


Bu sistem içersinde bazı komut ve terimler vardır bu terimlerin açıklamasıda aşağıdaki gibidir.


ROM


Kullanılan depolama birimidir. Telefonunuzun açılışında gösterilecek olan görselleri programları vs. kapsar.


2 çeşit rom vardır. Biri firmaların kullandığı orijinal romlardır. Diğeri custom rom dediğimiz yazılımcılar tarafından paylaşım amaçlı sonradan yazılan romlardır.





STOCK ROM


Cihaz üreticilerinin ürettiği orijinal yazılımlardır. İnternetten cihazınızın stock romunu bulup yükleyebilirsiniz.





CUSTOM ROM


Android cihazlar için hazırlanan gayri resmi yazılımlardır. Üreticinin haricindeki kişiler tarafından hazırlanan bu özel romlara custom rom denir. Cihazınızda eski bir android sürümü varsa ve üretici firma artık güncelleme çıkarmıyorsa o zaman daha yeni bir sürüme sahip custom rom yükleyebilirsiniz. Custom romları hazırlayan kişiler genellikle arka planda çalışan gereksiz uygulamaları kaldırmak vs gibi işlemlerde orijinal yazılımlara göre daha az pil tüketen ve daha performanslı çalışan romlar oluşturabilmektedir.


Custom romlar bir şirket politikası izlemediğinden dolayı kodları herkes tarafından izlenebilir ve incelenebilir. Eğer romda herhangi bir bug(takılma) sorunu varsa bu sorunların çözümleri de bir o kadar hızlı olmaktadır. Güncelleme destekleri stock romlara göre çok daha fazladır.


Yapacağınız kişiselleştirmelerde cihazınıza başka bir cihazın özelliklerini alabilirsiniz. Örneğin Samsung S3 cihazınıza Samsung S4 özelliklerini yükleyebilirsiniz.


Cihazınızda herhangi bir arıza oluşması durumunda cihaz garanti dışı kalır. Yanlış yüklemeler sonucu cihaza ciddi hasarlar verebilirsiniz. Mesela Sony Xperia Z model cihazınıza Samsung S3 romu atarsanız cihazınız büyük ihtimalle bir daha açılmayacaktır. Donanımında bir sorun olmadığı sürece cihazın kurtarılma ihtimali vardır.


Başta Cyanogen Mod olmak üzere pek çok geliştirici android cihazlar için rom geliştirmektedir.


Custom rom yükleyebilmek için öncelikle cihazınıza root yetkisi kazandırmanız gerekmektedir. Root yetkisi kazandırıldıktan sonra CWM (Clock Work Mod) kurulmalıdır. Daha sonra internetten indirdiğiniz rom dosyasını telefon hafızanıza ya da hafıza kartına atınız.


Hafıza kartına indirdiğiniz *.zip uzantılı dosyayı atıp cihazı kapatınız. Cihaz kapalı konumdayken CWM(recovery) moduna girip Wipe data/factory reset seçeneği ile cihazı formatlayınız. Wipe işlemini bitirdikten sonra install zip from sdcard seçeneğine girip hafıza kartından rom dosyasını seçiniz. Ardından rom kendi kendine kurulacaktır. Bütün işlemler bittiğinde en altta Complete yazısı çıkacaktır.


FIRMWARE


Telefon içerisindeki komple yazılım sistemidir. Güncellemeler ve düzeltmeler firmware üzerine çıkar.





WİPE


Sistemdeki kullanıcı bilgileri ve ayarları siler. Wipe işlemi cihazdaki yazılımı silmez. Sistem üzerinde yapılmış tüm işlemleri siler. Bir nevi fabrika ayarlarına dönmüş olursunuz.


Wipe işlemini yapmak için cihazı recovery moduna almanız gerekmektedir. Recovery menüsünde wipe data/factory reset seçeneğini seçip daha sonra Wipe Cache işlemini yapınız. Full wipe yapmak için Advanced kısmına girip; Wipe Dolvik Cache ve Wipe Battery Status işlemlerini de yapmanız gerekmektedir.


Full Wipe, en kapsamlı wipe işlemidir. Sistemdeki önbellek, dalvic, boot ve sistem verilerini temizler. Wipe’a göre full wipe işleminin en belirgin farkı botu da silmesidir. Boot dosyası silindikten sonra cihazı yeni boot dosyası atılmazsa, cihaz yazılımı yükleyemez ve cihaz boş ekranda açılır.





ROOT


Android işletim sisteminde adminstratör yetkisine sahip olmaktır. Tam yetkili kullanıcı yani yönetici demektir. Bunu da sisteme Superuser (SU) programını yükleyerek isteyen programlara bu yetkiyi tanıyarak gerçekleştirilir. Bu sayede telefonunuz üzerinde gelen gereksiz programlardan kurtulabilir, hosts dosyasını değiştirebilir, hatta telefonunuza başka bir rom yükleyebilirsiniz.

• Sistem üzerinde tam kontrol sağlarsınız.
• Değişik rom ve kernel yükleyebilirsiniz.
• Root erişimi isteyen uygulamaları çalıştırabilirsiniz.

Android işletim sistemli cihazlarda odin ile insercure kernel flaşlayıp Super One Click programı ile root yapılabilir.





DOWNLOAD MODE


Cihaza firmware, kernel ve rom yüklemek için download moda alınması gerekmektedir. Cihazı download moda almak için öncellikle “USB Hata Ayıklama” seçeneğinin etkin olması gerekir sonrasında ses kısma+home+on-off tuşuna aynı anda basılarak cihaz moda alınır.


RECOVERY MODE


İçeriğinde sıfırlama seçenekleri olduğu için bu isim verilmiştir. Cihazı bu moda almak için ses açma+home+on/off tuşlarına aynı anda bir süre basılarak ekrana görüntü geldiğinde sadece güç düğmesi bırakıldıktan sonra recovery menüsü gelene kadar diğer tuşlara basmaya devam edilir.


Telefon bu modda iken;

• Telefonun sdcard bölümünün ana dizinden update.zip isimli modifikasyon dosyası yüklenebilir(install sdcard: update.zip).
• Cihazınızı fabrika ayarlarına döndürebilir (wipe data/ factory reset)
• Geçici olarak depolanan sistem dosyaları silinebilir( wipe cache partition)

Recovery moda ;

• Sisteminiz düzgün çalışmıyorsa
• Yedeklemenizi geri yüklemek istiyorsanız
• Fabrika ayarlarına dönmek istiyorsanız
• Cihazınız açılmıyorsa
• Verileri yedeklemek istiyorsanız başvurabilirsiniz.

Recovery moddan çıkmak için ise menüde bulunan restart/reboot komutunu kullabilirsiniz.





BOOTLOADER


Boot bölümünde yüklüdür. Cihazın işletim sistemi ve kerneline açılış için talimat vermektedir. Bootloader herhangi bir işletim sistemi çalıştırılmaya başlamadan önce yürütülen bir koddur. Boot kısmı zarar görürse bu program başlatılamayacak ve telefon hiçbir tepki vermeyecektir.


Bootloader birçok marka telefonda kilitli olarak gelmektedir. Cihaz rootlama, rom yükleme gibi işlemler için bootloader kilidinin kaldırılması gerekmektedir.


Bootloader moduysa, bootloader kilidini açıp/kapayabileceğiniz, recovery flashlayabildiğiniz, rom yükleyebileceğiniz bir ortam oluşturmaktadır.


KERNEL


Windows işletim sisteminde ki karşılığı BIOS’tur. Kernel terimi sadece android işletim sistemine özgü bir terim değil bütün işletim sistemleri için geçerli bir terimdir.


Yazılım ile donanım arasındaki bağlantıyı kuran, çeşitli komutları ve ayarları donanıma ileten yapıdır. Cihazınıza kernel yükleyebilmeniz için öncelikle cihazı rootlamanız gerekmektedir. Kernel ayarlarınızın izin verdiği limitlerde çeşitli ayarlar yapabilirsiniz. Çeşitli frekans ayarları yaparak cihazın performansını artırabilir ya da azaltabilirsiniz.


Kernelin desteklediği ölçüde işlemci, disk performansı, batarya kullanımlarını etkileyen ve uygun kombinasyon yapıldığında oldukça uzayan batarya süreleri ve akıcı kullanım sağlayabilecek ayarlamalar yapılabilir. Ayarlamaları yapabileceğiniz bazı popüler uygulamalar; Voltage Control, SetCPU, No-frills, CPU Control, Antutu CPU Master vb.


BASEBAND


Mobil cihazınızın modem firmware sürümüdür. Radio System ve GSM, 3G, HSDPA ayarlarının romda bulunduğu bölümdür. Anabant sürümü de denir.


BRİCK


Kelime anlamı “tuğla”dır. Telefonun hiç açılmaması ve bilgisayar tanımaması durumudur.


Full Brick


Sistemin tamamıyla silindiği sistem memorisinin -0.13 Byte olduğu durumdur.


Yarı Brick


Cihazın sadece belli bir modülünün silindiği ya da sadece belli dosyaların silindiği brick türüdür.


Un Briced


Brick olmuş cihazın yeniden kurtarılması durumuna denir. Log kayıtlarında tutulur.





SOFT BRICK


Rom veya başka bir uygulama yüklerken ya da silerken oluşan hatalardan telefon açılmaz. Fakat PC tarafından algılanır, şarj olur kısacası kısmi de olsa tepki olur. Başka bir custom veya orijinal rom yüklenerek, reset atılarak vb. yöntemlerle çözülür.


HARD BRICK


Cihazın hiçbir tepki vermemesidir. Soft brickden farkı ne şarj alır ne de PC görür.


ODEX


Android işletim sisteminde tüm uygulamalar. apk (android aplikasyon paketi) formatındadır. Android işletim sistemi Dalvik Sanal Makinesi adında java tabanlı bir sanal makinenin üzerine kuruludur.


Dex Dosyası


Apk dosyalarının çalışmasını sağlayan kodları içeren bloktur.


Odex “Optimized Dex File” kısaltmasıdır. Android sistemi açılırken dalvik verileri, Dalcik VM ( Dalvik Virtual Machine)’nin .odex dosyalarını okuyarak çalıştırılacak olan uygulamaları öğrenir. Apk dosyasının içinde bulunan .dex dosyasının, apk dosyasından ayrılmış ve optimize edilmiş haline odex dosyası denir. Odex işlemi ile apk dosyalarından ayrılan dex dosyaları optimize edilerek odex dosyalarına dönüştürülür. Bu apk dosyalarına Odexed Apk denir. Bu olaya ise Odex denir.


Odexed- Cihazın açılışı daha yavaştır- Uygulamaların açılışı nispeten daha hızlıdır- Bellek kullanımı fazladır- Daha fazla yer kaplar- Düzenlenmesi ve kişiselleştirilmesi zahmetlidir.


Genellikle stock romlar odexed olarak gelir. Custom romlar ise deodexed olarak gelir.





DEODEX


Deodex “De-optimized Dex File” kısaltmasıdır. Odex dosyalarının apk dosyalarının içine koyup hepsini tek bir kod bütünü haline getirmektedir.


Odex dosyaları apk dosyasının içine konulan apk dosyalarına Deodexed Apk dosyası denir. Bu işleme de Deodex denir.


Deodex apklar tek bir bütün halinde bulunur. Smali dosyaları ayrılmaz. Bu sayede apk dosyaları düzenlenir, modifiye edilebilir ve tema uygulanabilir hale gelir.


Cihazın açılışı nispeten daha hızlıdır – Uygulamaların açılışı daha yavaştır – Bellek kullanımı azdır – Daha az yer kaplar – Düzenlenmesi ve kişiselleştirilmesi kolaydır.


WİDGET


Kelime anlamı ile görsel parçacık veya pencere olarak adlandırılır. Android cihazlar için masaüstüne çeşitli pencere eklemenizi sağlayan bir özelliktir. Cihaza yüklenen her uygulamada bu uygulama bulunmayabilir.


Widget pencerelerine örnekler verecek olursak; haber, hava durumu widget, mesajlaşma, pil göstergesi, ******** widget, *******, *********, saat vb..


INTERNAL SD


Telefonun dahili depolama alanına verilen isimdir. Dosya yöneticisine girildiğinde sdcard olarak görülür.


EXTERNAL SD


Harici belleğin yani takılan hafıza kartının telefonda dosya yöneticisinden görünen ismidir.





OTG ( USB ON-THE-GO)


Genellikle USB OTG olarak kısaltılır. OTG desteği sayesinde kullanıcılar USB üzerinden diğer cihazlara hızlıca bağlanabilirler.


Bir kablo vasıtasıyla bağlanan telefonu ana platform olarak kullanabilir ve OTG kablosunu istediğiniz cihazla bağlayabilirsiniz. Flaş bellek, sd card okuyucu, kamera, taşınabilir hard-disk, klavye, Mouse, dijital müzik çalar, diğer telefonlar OTG aracılığıyla bağlanabilir.


BUSYBOX


Bir android programı değildir. Çoğu LINUX-UNIX komutlarının çalışmasını sağlayan bir uygulamadır. Eğer custom rom yüklediyseniz zaten varsayılan olarak gelmektedir.


ADB


Açılımı Android Debug Bridge’dir. ADB, Android SDK ile birlikte gelen Google’un komut kümesidir. ADB içinde yer alan komutlar ile uygulama yükleme, kaldırma vs. gibi işlemleri gerçekleştirebilirsiniz.


Bu komutları çalıştırabilmek için cihazınızın USB Hata Ayıklama seçeneğinin aktif olması ve android SDK’yı bilgisayarınıza indirmiş olmanız gerekir.

• Bilgisayarınızda android SDK dizinini açın
• Platform-tools dizinine gidin
• Shift tuşuyla birlikte sağ tuşa basın
• Komut penceresini burada aça basın
• Komut satırına “adb” ile başlayan komutları çalıştırabilirsiniz.

KOMUT LİSTESİ


Adb devices


Bilgisayarınıza bağlı android aygıtlarını listelersiniz. Eğer birden fazla cihaz bağlıysa bu yöntem ile cihazların seri numaralarını öğrenip sonrasında bu seri numaralarına göre komutları vermeniz gerekir.


Adb shell


Bu komut ile her seferinde komutların başına adb yazmaktan kurtulabilirsiniz. Bu komuttan sonra adb yazmadan direkt adb komutunu yazmanız gerekecektir.


Adb install (apk dosyasının bilgisayardaki yolu)


Bu komut ile bağlı cihazınıza ilgili apk dosyasını yüklersiniz.


Adb pull/system/app/deneme.apk c:/apkdosyalari/deneme.apk


Bu komut ile cihazdan bilgisayara ya da bilgisayardan cihaza apk dosyası kopyalayabilirsiniz. İlk yazılan apk yolu kaynağın olduğu yok ikinci apk yolu kopyalanacağı yoldur.


Adp push c:/apkdosyalari/deneme.apk/system/app/deneme.apk


Bu komut ile bilgisayardaki apk dosyasının cihaza kopyalanmasını sağlayabilirsiniz. İlk önce dosyanın bilgisayardaki konumu sonrasında ise telefona kopyalanacağı konumu yazılır.


OFFİCİAL FİRMWARE


Resmi olan yazılımdır.


UNOFFİCİAL FİRMWARE


Resmi olmayan yazılımdır.


BETA SÜRÜMÜ


Deneme amaçlı piyasaya sürülen yazılıma beta denir. Genelde hataları bulmak ve azaltmak için yapılan sürümlerdir.


JIG


Üç tuş problemi olan telefonların download moda almamama sorununu çözer. Brick olmuş telefonun download moda geçmesini sağlar. Firmware yükledikçe sayaç artar, usb jig bu sayacı sıfırlar. Sayacı sıfırlamak için kullanılan bir yöntem olan jig de 300K direnci micro USB portun da bulunan son 2 bacağa dokundurulması ile sağlanır.


CUSTOM BINARY COUNTER ( Rom counter, sayaç)


Download moda girildiğinde görülür. Orijinal olmayan firmware customları ve kernel yüklemelerinin her birinde 1 artan sayaçtır. Bazı telefonlarda bunu bazı yöntemlerle sıfırlanabilir, bazı telefonlarda ise stock rom yüklendikten sonra kendiliğinden sıfırlanır.


NON-WİPE


Kullanıcı verileri ve sistem ayarları üzerinde değişiklik yapmayan yazılımdır.


BLN


Açılımı Back Light Notification’dır. Android işletim sistemli cihazlar da mesaj ve çağrı geldiğinde menü ve geri tuşlarının ışıklarının devamlı yanmasını engelleyen programdır.


CLOOK WORK MOD (CWM)


Andorid geliştiricileri tarafından geliştirilmiş bir recovery modudur. Telefonla birlikte gelen kurtarma sisteminin gerçekleştiremediği çok farklı ve gelişmiş yedekleme, geri yükleme ve bakım gibi işlemleri yapmanızı mümkün kılar. CWM sayesinde telefona üçüncü parti rom da yükleyebilir ve kolayca root yapabilirsiniz. Telefon hafızası/ SD Carda zip formatında atılan romu doğrudan telefona kurabilir. Bu sayede bilgisayara, USB kabloya veya başka bir programa ihtiyaç duymadan telefona rom, kernel vb. kurulabilir.


Telefondaki orijinal romun ya da kullandığınız romun yedeğini alır. Full wipe ile telefonunuzdaki tüm bilgileri boşaltır. Önceden alınmış yedekleri geri yükler. Custom romları telefonunuza kurar. .zip uzantılı dosyaları telefonunuza kurar.


Menüleri ve İşlevleri

• Reboot system now: Telefonu yeniden başlatır.
• Apply undate from sdcard: ”/sdcard/” ana bölümünde bulunan update.zip isimli arşivden rom veya eklenti kurmanızı sağlar.
• Wipe data/factory reset: Telefonun rom kurulu olan hafıza bölümünü sıfırlar.
• Wipe cache partition: Cache yani önbellek bölümünü temizler.
• İnstall zip from sdcard: SD karttan .zip uzantılı dosyaları telefona kurar.
• Backup and storage: Yedekleme ve yedekleri geri yükleme işlemlerini gerçekleştirir.
• Mounts and storafe: SD kartınızı cihaza montaj eder ya da aradaki bağı kırar.
• Advanced: Gelişmiş ayarların olduğu menüdür. İçerisinde aşağıdaki menüler bulunur.

* Reboot recovery: Recovery modu yeniden başlatır.


* Wipe Dalvik Cache: Dalvik cache bölümüne format atar.


* Wipe Battery Stats: Pil istatistiklerini formatlar.


* Report Error: Hata bildiriminde bulunur.


* Key Test: Tuşların çalışıp çalışmadığını test etme yeridir.


* Show Log: Geçmiş kayıtlarını gösterir.


* Partition SD Card: Hafıza kartını bölümlendirme menüsüdür.

• Power off: Telefonu kapatır.

WİPE DALVIK CACHE


CWM recovery menüsünde bulunur. Sistem içerisinde bulunan uygulama atıklarını temizlemek için kullanılır.


WİPE CACHE PARTITION


Eski romdan kalan kalıntıları temizler. Rom yüklemeden önce kesinlikle yapılması gerekir. Uygulandığında, kurulumlar esnasında oluşturulan geçici dosyaların temizlenmesini sağlar. Kullanıcı verileri silinmez.


WİPE DATA/FACTORY RESET


Cihazda kurulu olan romun dosyalarının silinmesi ve aynı zamanda kullanıcı verilerini silmeye yarar. Telefonu fabrika ayarlarına çevirmek veya rom yüklemek için yapılan bir işlemdir. SD kart bölümü hariç her şey sıfırlanır.


USB DEBUGGING


USB hata ayıklama modudur.


SUPERUSER (SU)


Özel kullanıcı yetisine sahip kullanıcılardır. Linux sistemlerde tüm dosya ve klasörlerde işlem yapmaya yetkili olan tek kullanıcı grubudur. Bu uygulamayı görürseniz cihaz rootlu demektir. Su yetkisi isteyen ve izin verilen-verilmeyenlerin listesi bu uygulama içerisinde tutulur.


SUPERSU


SuperUser uygulamasının ICS ile birlikte yeni çıkan ve gelişmiş özelliklere sahip versiyonudur.


S-ON/ S-OFF


Android tabanlı cihazlar bootloader kilidi konularak satışa sunuluyor. Diğer bir adı S-on olan bu durum sayesinde özel rom, recovery ve root işlemlerinin yapılmasının önüne geçiliyor.


Özel rom kurmak, recovery değiştirmek ya da cihaza root yetkisi vermek için kilitli olarak gelen bootloaderi açmak gerekiyor. Bir diğer değişle S-ON ( Security On) olan cihazı, S-OFF ( Security Off) yapmanız gerekiyor.


NFC


Tam açılımı “Yakın Alan İletişimi” (Near Field Communication)’dir. Benzer cihazların birbirleriyle dokunarak ya da sadece bir kaç santimetre yaklaştırılarak radyo bağlantısı kurmaları için geliştirilmiş bir standarttır.


AOSP


Açılımı Android Open Source Project olan ve Android Açık Kaynak Projesi olarak çevrilebilen custom rom yapımcısı gruptur. AOSP romlar saf android kaynak kodları kullanılarak sıfırdan oluşturulmuş romlardır. İçerisinde google uygulamaları(play store vb) bulunmaz. Esas olarak hiçbir android sürümünü baz almayan ve dağıtılan kaynak kodlardan üretilmiş romları tanımlamak için kullanılır. Örnek olarak miui ve cyanogenmod gösterilebilirler.


ODIN
Samsung cihazlarda kullanılan Resmi bir ROM yükleme programıdır. Cihazınızla ilgili açılmama veya yazılımsal sorunlar yaşıyorsanız Odin kullanın. Yükleme yapacağınız cihaz modelinize uygun olan rom dosyası olması gerekir. Cihaz modelinize uygun olan yazılımı yükleme adımlarını doğru olarak yaparsanız bir sorun ile karşılaşmadan kolaylıkla yazılım güncellemesini yapabilirsiniz.





Tek dosyalı yazılım kurulumu detayları;


Odin Programını Açın > Re-Partition Bölümü İşaretli Olmasın

• PDA Yazısına tıklayarak indirdiğiniz yazılımın Tar uzantılı dosyasını seçin.
• Telefonu Ses kısma, Home, Power tuşuna aynı anda basarak İndirme moduna alın ve Usb kablo ile bilgisayara bağlayın, ses arttırma tuşuna basın.
• ID: COM’un altındaki kısım Sarı renk olunca Start butonuna basın.

İstek öneri ve şikayetleriniz konu altında yazabilirsiniz.

Kaynak sitesinden alıntıdır.

 

[braveturks]

Eyvallah Hocam, yeni başlayanlar için eşsiz bir kaynak oluşturuyor.

 

[silivriserdar]

Aramıza Hoşgeldiniz. Paylaşımlarınız devamını dilerim.